DEDEKTÖRLERDE VE BAŞLIKLARDA DERİNLİK SORUNU
Dedektörlerde derinlik sorunu her zaman kullanıcılar için bir sorun olmuştur. Üreticiler bu sorunun teknik olarak giderilmesinin kullanılan bu teknoloji ile mümkün olmadığını bildikleri halde; kullanıcılara bu konunun detaylarını teknik olarak bir türlü açıklayamamışlardır. Veya anlatamamışlardır.
Genel anlamda dedektörlerde kullanılar sistemler, başlıkta üretilen manyetik alan ve hedefin bu manyetik alan içinde etkileşime girmesiyle ilgili bir süreçten ibarettir.
Ülke topraklarımızda  ve kaya içlerinde maden alanları hariç olmak üzere yaklaşık bir kilo toprağın içinde metal miktarı 100 mg ile 500 mg arasında değişmektedir.
Dedektörle arama yapılan bu gibi yerlerde var olan mineral her zaman için performansı ve stabiliteyi etkilemektedir.
Dedektörlerde istediğimiz kadar derine ulaşabilirmiyiz veya böyle bir cihaz veya başlık üretebilirmiyiz?
Elbetteki üretilebilir.Ama nasıl?
Örnek olarak ülkemizde kullanılan 1 TL'yi hava testlerinde 100 cm 200 cm gibi bir uzaklıklardan algılatabilirsiniz. Ama kime ne faydası olacak. Hiç bir faydası olmayacak. Hava mineral yoğunluğu yaklaşık 0 (sıfır) olarak kabul edilir. Biz bu lirayı havada aramayacağız. Unutmayalım ki işimiz toprak altı.
Peki havada 100 cm den bir lirayı gören bir başlık toprak altında verimi ne kadar olur?
Bir başlık havada 100 cm 'den değil isterse 100 metreden bir lirayı algılasın toprak altında uyacağı kurallar tamamen farklı olduğu için derinlik 1 Tl için 15-70 cm (en iyi başlık için ve en iyi algılama için) arası olacaktır.
Yuvarlak başlıklarda manyetik alan : klasik olarak bu başlıklardan çıkan ve aşağı doğru olan manyetik alan çizgilerinin hacminin  silindir şeklinde olduğunu varsayalım. Gerçekte aşağı doğru parabolik veya eliptik burun konisi şeklinde inmektedir. Ancak hesaplama kolaylığı için silindir şeklinde olduğunu düşünelim.
Başlıklardan çıkan manyetik alan hedefi kapsadığı gibi , manyetik alan içinde kalan toprak veya kayayı da içine alacaktır. İçine aldığı bu mineralli yapıda bulunan mineral miktarı , manyetik alan içinde bulunan hedefin miktarından daha az olmalı ki, hedef algılanabilsin.
{Gerçekte hedef algılamada metalin hacmi ve alanı önemliyken , toprakta bulunan mineralin hacim ve alanını ölçme imkanımız olmadığı için ağırlık miktarı olarak konuya yaklaşacağım}.
Şimdi ülkemizde bulunan toprak yapısına bakalım;
Ülkemizde bulunan toprak yapısı ağır metal içeriği olarak 1000 gr toprak veya kaya  içinde 100 mg ve 500 mg arasında oynamaktadır. Bu değerler aşağı olabileceği gibi yukarıda olabilirler biz ortalama değerleri aldık.
Peki kullandığımız 1 TL ağırlık miktarı nedir, 8200 miligram'dır. Şimdi elimizde 30 cm çapında bir başlık olsun , bu başlığı öyle bir dizayn ettik ki havada 150 cm den 1 TL görüyor. Birde bu denemeyi toprakta yapalım. Bakalım havada gördüğünü yerde görebilecekmi?
Deneme 1-Önce az mineralli bir bölge seçelim. Bir kilo toprak içinde manyetik alanı etkileyecek 100 mg metal mineral bulunsun. Örnek hedefimiz  8200 mg gelen 1TL 'dir. Dedektörlerimiz toprak ayarı yaparak minerali sıfırlaması yani tune yapması için , 30 cmlik bir başlık manyetik alan hacmine denk gelen bir minerali sıfırlaması lazım ki bizim bir liraya tepki verebilesin. Yada sahte sinyal üretmesin.
Bir kilo toprak 100 mg (en düşük mineral kabul edelim) metal barındırıyorsa, 8200 mg a eş değer toprak miktarı ne kadardır?
8200/100=82 kilo toprak.
82 kilo toprak yaklaşık ne kadar hacim yer kaplar?
Bir kilo toprak yaklaşık 650cm küptür. 82*650=53300 cm küp.
Bir TL ne kadar derinlikte mineralle sıfırlanır?(30 cm lik bir başlık için)
53300=3,14*225*h   =75 cm çıkar.
Bu rakam nedir biliyormusunuz? Paranın mineralle sıfırlandığı noktadır. Ancak birde metal minerali komple silmesi gerekecek ki, parayı görebilelim bu rakamda 60 cm civarı olacaktır.
60 cm derinlik nedir; Yani 30 cm lik bir başlıkla; cihazdan maksimum yararlanma (dizayn, kullanılan malzeme ve devrenin kalitesi, kullanıcının en iyi performansıda dahil olmak üzere vs) ve türkiyenin en az mineralli toprağında olmak kaydıyla, en son erişilebilek maksimum noktadır. Bundan daha ötesi şu an için mümkün değildir.
Deneme 2-Çok  mineralli bir bölge seçelim. Bir kilo toprak içinde manyetik alanı etkileyecek 500 mg metal mineral bulunsun. Örnek hedefimiz  8200 mg gelen 1TL 'dir. Dedektörlerimiz toprak ayarı yaparak minerali sıfırlaması yani tune yapması için , 30 cmlik bir başlık manyetik alan hacmine denk gelen bir minerali sıfırlaması lazım ki bizim bir liraya tepki verebilesin. Yada sahte sinyal üretmesin.
Bir kilo toprak 500 mg(en düşük mineral kabul edelim) metal barındırıyorsa, 8200 mg a eş değer toprak miktarı ne kadardır?
8200/500=16,4 kilo toprak.
16,4 kilo toprak yaklaşık ne kadar hacim yer kaplar?
Bir kilo toprak yaklaşık 650cm küptür. 16,4*650=10600
Bir TL ne kadar derinlikte mineralle sıfırlanır?(30 cm lik bir başlık için)
10600=3,14*225*h   =15 cm çıkar.
Bu rakam nedir biliyormusunuz? Paranın mineralle sıfırlandığı noktadır. Ancak birde metal minerali komple silmesi gerekecek ki, parayı görebilelim bu rakamda 12-13 cm civarı olacaktır.
12-13 cm derinlik nedir; Yani 30 cm lik bir başlıkla; cihazdan maksimum yararlanma (dizayn, kullanılan malzeme ve devrenin kalitesi vs) ve türkiyenin en yüksek mineralli toprağında olmak kaydıyla, en son erişilebilek maksimum noktadır.

Elde ettiğimiz veriler nelerdir?
1-Havada bir başlık ne kadar uzaktan görürse görsün , toprakta farklı kanunlara uymak zorundadır. Havada gördüğü uzaklık ile toprak ta gördüğü derinlik algılaması birbinden çok farklıdır.
2-Ülkemizin toprak ve kaya mineral yapısı ağır metal için kilo başı 100 mg ile 500 mg arası oynamaktadır.
3-Dedektör başlıklarında oluşan manyetik alanın kapladığı metal mineral miktarını sıfırladığı zaman hedeften alınan sinyaller ortaya çıkmaktadır.
4-Başlık ne kadar büyürse ortaya çıkan manyetik alan büyüyecek, bu alan içine girecek olan toprak miktarı büyüyeceği için metal mineral miktarıda artacaktır. Bu alana giren metal miktarına eşit veya bundan daha küçük metal hedefler algılanamayacaktır. Bu sebeple daha küçük miktardaki cisimleri büyük başlıkların görmesi mümkün değildir.
5-Başlık ne kadar küçük olursa ortaya çıkan manyetik alan küçülecek bu alan içine girecek olan toprak miktarı küçüleceği için metal mineral miktarı küçülecektir. Daha küçük miktardaki metal cisimler görülebilecektir.
6- Başlıklardan çıkan manyetik çizgiler ne kadar sık olursa o oranda küçük hedefler görülebilecektir. Bu yüzden küçük başlık ve sık sarımlarda daha küçük hedefler görülebilecektir.
7-Şu anki kullanılan başlık teknikleriyle 30 cmlik bir başlık  için örnek vermek gerekirse, 1 TL lik bir metali en fazla mineralli bölgede 13 cm en düşük mineralli bölgede (en iyi başlık yapılmak suretiyle)  60 cm 'ye kadar algılaması mümkündür.
8-1 TL yi çok  fazla derinden algılamak mümkün mü dersek, başlıkların çapı mümkün olduğu kadar küçültülmek suretiyle(kablo değerlerinin makul sınırlar içinde kalmasıyla) ; manyetik alan çizgilerinin de en uzağa gönderilmek suretiyle 100 cm ye kadar algılama  mesafesi yapılabilirse de, kesinlikle kullanışlı olması beklenemez, çünkü kullanıcının arazide santim santim hareket etmesi gerekir ki hedefi bulabilsin.
9-Dedektör başlıklarında ya derinlikten feda edeceksin ya da hedefin büyüklüğünden,
10- Ne kadar iyi başlık yaparsan yap ülkemizin metal mineral yapısı sıfırlanmayacağı için başlıklar hangi şekillerde sarılırsa sarılsınlar verimli bir şekilde kullanımıda gözönüne alırsak belirli bir derinliği asla geçemeyeceklerdir.
11-Metal Mineral yoğunluğu her yerde aynı olmadığı için deneme yapılan aynı miktardaki cisim farklı iki bölgede yapılan denemede derinlik algılama mesafesi farkı 40 santimi bile bulabilir.



Linkback: DEDEKTÖRLERDE VE BAŞLIKLARDA DERİNLİK SORUNU

       S.a ustam paylaşım için teşekkür ederek başlamak istiyorum. Zaman ayırıp konu hakkında aydınlatıcı şekilde açıklamalar ve örnekler verdiğin için teşekkür ederim.
       Lakin ) benim gibi teknolojik bir yapıya ve teknik bir  bilgiye  sahip olmayan forum üyeleri adına ve kendi adıma tabiiki kafama takılan bir kaç soruyu sormak isterim.


1. Giriş , gelişme ve örnekleme  olmak üzere muhteşem bir yazının devamında takribi bir sonuçtan  neden misalde  bulunmuyor merak ediyorum.!!!
2. Bu tarzda bilgiye sahip olan bir USTA sevgili dostlar şunu yapalım veya şu olması gerekiyor diye neden öneride bulunmadı.?
3. Metin de adı geçen mineral çeşitlerinin neler olduğu bu konularla ilgilenen herkes tarafından bilindiği kesinlikle ortada , gerekli mineraller tedarik edilse cihaza tanıtılarak ALGILANMAMASI sağlanabilirmi . ?
4. Yine metinde başlık olarak adlandırılan BOBİN ve türü açısından nasıl bir yöntem tavsiye edersiniz veya sizce nasıl bir TASARI üzerinde çalışılmalı. ?


     Satırlarımın  başında bahsini ettiğim gibi her.gi bir teknik bilgiye sahip olmadığım için sorduğum sorular anlamsız veya '' saçma  '' gelebilir ama yazıyı okumak için ayırdığım 20 dakika sonunda kafamda belirenler olduğu için aktarma gereği hissettim. Her.gi bir kişisel çabam olmadığı gibi konu üzerinde sürekli arazi çalışması yapan bir birey olarak diğer arkadaşlarında bunlardan yararlanabileceğini düşünerek konuyu sonuca ulaşır bir hale getirme çabasındayım. Konu ile alakalı düşünceleriniz almak ve bilgi edinmek isterim. SAYGILARIMLA ....

A.S sayın treasurerman;


Eğer açıklayıcı bilgi verememişsem benim anlatma yetisizliğimle  ilgili bir konudur.


Toprakta veya kayalarda yaklaşık olarak; dedektör algımızı etkileyen 40 çeşit civarı bir metal mineral söz konusudur. Bu yapı homojen durumdadır. Yani sütün içindeki su gibi. Metal  dedektörler toprak mineralini elerken bunu bütün olarak göz önünde almak durumundadır. Biz toprak içindeki mineralden bahsediyoruz. Bunu tek tek algılaması ve elemesi imkansızdır.


Ama dedektörler şunu yapabilirler değerli veya değersiz metal. Bu bile sorun teşkil etmektedir. Yazıda bahsettiğim gibi havada yapılan tüm ölçümler metal tanıması da dahil hep havada kalır...Bir dedektöre belki 10 çeşit metali tanıttırabilirsin ama toprak altı denemelerde hepsi birbirine karışır. Yüzde yüz bu metaldir kimse diyemez. Metali tanıma oranı  yüzde ellinin üzerinde ise zaten büyük başarıdır.(değerli değersiz dediğimiz ferromanyetik ve diamanyetik olarak tanıması)
Benim açıklamalarım pulse sistemler üzerine kuruludur. Vlf dedektörlerden bahsediyorsak derinliği yarı yarıya düşüreceksin. Hatta dörtte üç düşür. Ama ayrım diyorsan değerli değersiz ayrım iyidir. Bu seferde derinlikten feregat edeceksin.


Başlık geliştirme konusu ise pulse cihazlar içindir.  Vlf dedektörlerde başlık geliştirmek çok sorunlu ve stresli bir iştir.(en azından benim için)


Saygılarımla

s.a.
yukarıda anlatılan maddelerin bir kaçında size katılmıyorum ankebut ustam. mesela Pı sistemde derinlik havada ne ise toprakta da aynıdır. ha uygulamada böyle değil, mesafe düşümü sözkonusudur bunun nedeni dedektörden değil kullanıcıdan kaynaklıdır. dikkat edersen derinliğin düşümü dedektörden değil kullanıcıdan kaynaklıdır. bunu size izah edebilirim. ayrım konusunda da size katılmıyorum, eğer isterseniz mesafe konusunda size bunu izah edebilirim. bunun için bir devre seçin, bildiğim bir şema ise şema üzerinden anlatayım. yok dijital olarak anlatın derseniz onuda anlatırım. zira bunu bu sitede birçok kereler anlattım ama pek anlayan çıkmadı.
sizden bir ricam aslında tüm üyelerden ricamdır bir konu yazdığınızda çok uzun olmasın okumakta zorluk çekiyoruz.
anlayışınız için tşk ederim.

 Syn ankebul ustam verdiğiniz cevap için teşekkür ederim. PI dedektörler le alakalı çalışma prensipleri hakkında son bir yıldan beridir bilgi edinmeye çalışıyorum. Bu bir yıllık zaman içerisinde KARADAĞ usta gibi birine denk geldikte bizi bir ton dertten kurtardı saolsun. Toprak içindeki minaraller konusunda bir çalışmam söz konusu KAYA ve TOPRAK içinde oluşmuş olan örneklerden bir şekillendirme üzerinde çalışıyorum sanırım bu konuda ilerleyen zamanda bir destek bilgisi sağlanabilenecektir.Bu  Konunun  sürekli takipcisi olacağım. SAYGILARIMLA .....

Alıntı yapılan: pro-TR - 26 Ocak 2015, 21:48:03
s.a.
yukarıda anlatılan maddelerin bir kaçında size katılmıyorum ankebut ustam. mesela Pı sistemde derinlik havada ne ise toprakta da aynıdır. ha uygulamada böyle değil, mesafe düşümü sözkonusudur bunun nedeni dedektörden değil kullanıcıdan kaynaklıdır. dikkat edersen derinliğin düşümü dedektörden değil kullanıcıdan kaynaklıdır. bunu size izah edebilirim. ayrım konusunda da size katılmıyorum, eğer isterseniz mesafe konusunda size bunu izah edebilirim. bunun için bir devre seçin, bildiğim bir şema ise şema üzerinden anlatayım. yok dijital olarak anlatın derseniz onuda anlatırım. zira bunu bu sitede birçok kereler anlattım ama pek anlayan çıkmadı.
sizden bir ricam aslında tüm üyelerden ricamdır bir konu yazdığınızda çok uzun olmasın okumakta zorluk çekiyoruz.
anlayışınız için tşk ederim.

A.S. ustam ;


Çok sözde yalan olur derler ya , demek ki çok yazıda da hata oluyormuş; elim ve bacağım şu anda rahatsız olduğu için yatıyorum,ben söyleyip başkası yazınca böyle acayip cümleler ortaya çıkıyor , şu anda fark ettim. Kendi işini kendin yapacaksın bunu anladım. Arkadaşım her konuştuğumuzu yazmış göndere basmış sağolsun.. Pulse ve vlf biraz karışmış , tam ayrıntılı sunum yapamamışız..

Pulse sistemlerinde kesinlikle derinlik kaybı olmaz. Hatta havada algıladığı mesafe toprak altında dahada artmaktadır. Bu konuyu bu şekilde düzeltelim. Benim daha önceki yazılarımda zaten bu konu özellikle vurgulanmıştır.

İkinci konu ayrım ise; sizin çalışmalarınızı ve değerli fikirlerinizi takip ediyorum, sönüm eğrisindeki ayrım konusunun doğruluğu ve uygulanabilirliği konusunda kesinlikle bir itirazım yoktur. Ancak hali hazırda kullanılan cihazlarda ayrım sorunu hala devam ettiği için ben şu an arazide kullanmış olduklarımızı kast etmiştim.
Yani ben vlf cihazlarda da pulse cihazlarda da gerçekten metal budur gösterip de mineral içinde şaştıklarını gördüğüm için;
biraz tepkim oldu açıkçası ama asıl tepkim  cihazlara da değil, cihazlardan çok şey bekleyen kullanıcılara oluyor.
Çok uzman kişiler biliyorum, ayrımsız cihazlarla,derinliği olmayan cihazlarla daha iyi iş çıkartıyorlar...
Bizim cihazlardan bu beklentimiz bence bir şey bulamadığımız için suçu derinlik ve ayrıma atmak olduğunu düşünüyorum.


Konular çok karıştığı içi çok özür dilerim asıl konunun özü başlıkların orantısıyla bulunabilecek hedefin büyüklük orantısıyla derinlik değişkeniydi.....


Saygı ve sevgilerimle..

Pulse vlf fark etmes her chaz minetalden etkilenir mineraller silindiginde mesafede dusmemenin olmasini cok isterdim tabiki ama olmuyo bole. Ornek istenirse ortada dolu  zaten hava testlerindeki mesafeler bizm isimizi goruyo yaptigimiz devrelerde gucu rahat rahat kllana biliyorz ama toprakta 4-3-2  cogu zamn 1. Vitese dusuyz malum devir dusmesi gerek  motoru cildirtip yakmayalim   

Alıntı yapılan: fearless_035 - 27 Ocak 2015, 13:34:58
Pulse vlf fark etmes her chaz minetalden etkilenir mineraller silindiginde mesafede dusmemenin olmasini cok isterdim tabiki ama olmuyo bole. Ornek istenirse ortada dolu  zaten hava testlerindeki mesafeler bizm isimizi goruyo yaptigimiz devrelerde gucu rahat rahat kllana biliyorz ama toprakta 4-3-2  cogu zamn 1. Vitese dusuyz malum devir dusmesi gerek  motoru cildirtip yakmayalim 

Sevgili Fearless işin özü aslında şöyle;


Hedef ne kadar küçülürse ve başlık ne kadar büyürse , tespit derinliğinde oynama gözle görülür ölçüde olabilir. Aslında burada cihazın derinlik mesafesi değişmiyor aranılan hedefin tespit derinliği değişiyor. Cihazın derinlik kapasitesi aynı kalıyor. Ancak hedef büyüdüğü zaman bu etki çok azalmakta ve belkide anlaşılamamaktadır. İşte bu yüzden oksitlenmiş metal hedef büyüdüğü için daha derinden tespit edilebilmektedir.
Saygılarımla

Aynen ustam solediginz cok dogruu. Bu arada konuyu braz kaydirmism kusura bakmayin 

S.a  ustalar  açmış oldugunuz bu konu aslında çok önemli bir konu bu ülkede derinliği 50 cm ye bile inmeyen cihazlari 8 mt çekiyor diye çok sattılar. Oyüzden  bu işleremmerakı olanlar içingayet uygun oolmuş sağolun.

   http://www.garrett.com/hobbysite/hbby_searchcoil_tech_sheet_en.aspx

Ankebut usta güzel konu açmışsın.üstte verdiğim linki inceledikten sonra yazdıklarımı düşünün.
sayfanın hemen sağında transmit coil TX etrafında oluşan magnetik alan çizgileri gösterilmiştir.
dikkat edilirse magnetik akı çizgileri bir kutuptan çıktıktan sonra diğer kutuba gitmek zorundadır,
gitmezse zaten magnetik alan oluşmaz.Yani magnetik alanlar ışık gibi uzağa gitmezler.
  Bu nedenle arama derinliği sınırlıdır ve 50cm ile 80cm arasındadır.

arama derinliğini formülize edebiliz;
bobin tam çapı 20cm  20/10=2cm  arama mesafesi 20cm.
bobin tam çapı 20cm 20cm ebadında bir metali bulma mesafesi 20x4=80cm.

yani bu başlığın bulacağı verimli en küçük metal başlık çapının onda biri kadardır ve aram derinliği
başlık tam çapı kadardır.başlık tam çapı kadar bir metalide tam çapın 4 katı kadar mesafeden bulur.

Sevgili profesör ; verdiğin linki inceledim, ilgin dolayısıyla çok teşekkür ederim. Başlık yaparken sardığımız yani daire biçiminde veya kare biçiminde olan her tel tur bitiminde bu tel bir manyetik alan çizgisine sahip olur; başlık ne kadar geniş tutulursa başlığın bir kutbundan çıkan manyetik alan kavis şeklinde diğer kutba doğru akar (tabiri caizse).Sarılan başlıklardaki teller birbirine çok yakın olursa ki biz yapışık yapıyoruz, çıkan manyetik alan çizgilerinin menzili aynı boyuttaki her başlık için aynıdır. (pulse başlıklardan söz ediyorum.) Ancak başlıklardaki tellerin ara mesafeleri açılarak manyetik alanların birbirini iterek menzilin artması sağlanabilir. Yani tabiiki ışık ışınları gibi doğrultu şeklinde uzaklaşmazlar ancak manyetik alan kabloların farklı sarımlarıyla birlikte derinlikleri arttırılabilir. Saygılarımla

Kabaca bir çizim yaptım ama fikir verme açısından işe yarar sanırım.